Radyasyonun insan sağlığına olan etkileri üzerine pek çok araştırma yapıldı. Mesele radyasyon olduğunda güvenli doz diye birşey yok. Almanya’daki, Amerika’daki ve Fransa’daki araştırmalar nükleer tesislerin normal çalışma durumlarında dahi çevrelerinde yaşayan insanların sağlığını olumsuz etkilediğini ortaya koydu.
Bunlardan en etkileyicisi olan Almanya’da 2002 yılında Alman Federal Radyasyon Korunma Ofisi (BfS) tarafından görevlendirilen Alman Çocukluk Çağı Kanserleri Kayıt Dairesi (GCCR) tarafından yürütülen çalışma oldu.
Bulgulara göre mevcut Almanya nükleer santrallerinin merkezinde olduğu yaklaşık 5 km çapındaki alanda yaşayan çocuklarda lösemi hızının beklenmedik şekilde 2,2 kat fazla çıktı. Benzer şekilde sonuçlar alınan A.B.D. New Mexico’da ve Fransa La Hague’da yapılan çalışmalar da bu bulguları destekler nitelikte.
Yüksek dozlarda radyoaktiviteye maruz kalındığında ise çok daha korkunç sonuçlar ortaya çıkıyor. Dahası radyasyona bağlı değişiklikler vücutta üreme hücrelerinde ortaya çıkarsa gelecek kuşaklara aktarılabilir.
Yüksek radyoaktiviteye maruz kalma radyasyon hastalığına neden olarak, mide bulantısı, yorgunluk, kusma, ishal, saç dökülmesi, kan kaybı, ağız ve boğazda yaralar, iltihaplar ve enerji kaybı gibi belirtilere sebep olur. Tüm vücudun radyasyona maruz kalmasından 5-10 dakika içerisinde ilk belirtiler ortaya çıkar. Çoğu vakada ölüm 2 hafta içinde gelir.
Radyoaktif maddeler vücutta tüm organları etkiler ama özellikle hızlı çoğalan hücreler radyasyona hemen cevap verirler. Örneğin deride kızarıklık, ülserasyon, üreme hücrelerinde sterilizasyon, gözde katarakt, saçlı deride saç dökülmesi, bağırsaklarda ishal ve bulantı bu reaksiyonlara birer örnektir. Bazı hücrelerde radyasyona geç cevap verirler. Beyin, omurilik gibi dokularda onarım çok zor olur.
Radyasyonun geç etkileri ise seneler sonra ortaya çıkar. İkincil kanserler buna en güzel örnektir. Çernobil Felaketi’nden 4 yıl sonra tiroid kanserine yakalanma oranı 100 kat arttı. Birleşmiş Milletler Raporu’na göre bugüne kadar bölgede yaşayan 6000 çocuk tiroid kanserine yakalandı.
Türkiye’de de Çernobil’den yayılan radyasyon nedeniyle kanser vakalarında artış olduğunu, Türk Tabipleri Birliği’nin geçtiğimiz yıllarda yaptığı bir araştırmaya göre bu nükleer kazadan en ağır biçimde etkilenen Karadeniz Bölgesi’nde bulunan Hopa’da ölümlerin %47,9’unun kansere bağlı olduğu ortaya kondu.
